Obok książek i licznych artykułów na ten temat, publikowanych także za granicą, jest pomysłodawcą i twórcą (w tym kuratorem wystawy stałej) Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej, a w latach 2015-2016 kierował tą placówką. Muzeum Polaków Ratujących Żydów im.
• • • • • • • • • • • • 1 / 12 Jak nazywał się polski generał dowodzący 2. Korpusem Polskim pod Monte Cassino? Źródło: Wikimedia Commons Władysław Sikorski Stanisław Kopański Władysław Anders 2 / 12 Kto był ostatnim komendantem Armii Krajowej? Źródło: NAC Emil Fieldorf Leopold Okulicki Tadeusz Komorowski 3 / 12 Jak nazywała się operacja, którą dowodził gen. Montgomery, w której brali udział także Polacy pod dowództwem gen. Stanisława Sosabowskiego? Źródło: Wikimedia Commons Dynamo Market Garden Torch 4 / 12 Jak nazywała się jednostka, którą dowodził generał Sosabowski? Źródło: Wikimedia Commons Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich 1. Dywizja pancerna 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa 5 / 12 Jak nazywał się generał dowodzący obroną Warszawy we wrześniu 1939 roku? Źródło: Wikimedia Commons Walerian Czuma Kazimierz Sosnkowski Tadeusz Kutrzeba 6 / 12 Na czele której organizacji stanął generał Emil Fieldorf ps. "Nil"? Źródło: Wikimedia Commons Narodowe Siły Zbrojne Wolność i Niezawisłość NIE 7 / 12 Która bitwa, w czasie której dowodził kpt Władysław Raginis, nazywana jest "polskimi Termopilami"? Źródło: Wikimedia Commons Bitwa pod Wizną Bitwa pod Mokrą Bitwa nad Bzurą 8 / 12 Który z poniższych dowódców NIE był komendantem ZWZ/AK? Kazimierz Sosnkowski Zygmunt Bohusz-Szyszko Stefan Rowecki 9 / 12 Jak nazywał się dowódca Brygady Świętokrzyskiej? Źródło: Wikimedia Commons Antoni Szacki Zygmunt Łupaszka Franciszek Niepokólczycki 10 / 12 "Szczury Tobruku", jak nazwano polskich żołnierzy broniących Tobruku przed Niemcami, walczyli pod komendą: Władysława Andersa Stanisława Kopańskiego Tadeusza Komorowskiego 11 / 12 Największa bitwa wojny obronnej (pod dowództwem Tadeusza Kutrzeby i Władysława Bortnowskiego) z września 1939 roku odbyła się: Źródło: Wikimedia Commons Pod Jaworowem Pod Kockiem Nad Bzurą 12 / 12 Który polski generał, razem z 1. Dywizją Pancerną, wyzwolił liczne miejscowości w Belgii i Holandii? Źródło: Wikimedia Commons Stanisław Kopański Stanisław Maczek Władysław Anders Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz
Czołg jest zasadniczym środkiem prowadzenia walki lądowej, zwłaszcza natarcia.W czasie I wojny światowej brytyjski pułkownik Ernest Swinton doszedł do wniosku, że skuteczną osłoną atakującej piechoty mógłby być opancerzony traktor na gąsienicach. Dzięki poparciu Winstona Churchilla powstał pojazd nazwany „Mały Willy”.

Są najnowsze doniesienia Straży Granicznej o sytuacji na granicy polsko-białoruskiej. Jak się okazuje, coraz więcej migrantów dociera na Białoruś z Rosji. Po raz pierwszy o zwiększonym napływie migrantów do Polski od strony Białorusi usłyszeliśmy blisko rok temu. Od lipca 2021 roku polskie służby informują o kolejnych incydentach, do których dochodzi w regionie. Eskalacja problemu nastąpiła w listopadzie 2021, szczególnie w okolicach przejścia granicznego w Kuźnicy. Choć obecnie sytuacja nie jest już tak napięta, w regionie nadal regularnie dochodzi do prób nielegalnego przekroczenia polskiej granicy. W najnowszym raporcie Straż Graniczna przekazała, że 24 lipca na terytorium naszego kraju próbowało się nielegalnie przedostać 56 cudzoziemców. 52 migrantów z Gabonu, Kamerunu oraz Konga zatrzymano w okolicach placówki SG w Białowieży. 2 osoby trafiły w ręce służb na odcinku ochranianym przez placówkę SG w Krynkach, a kolejne 2 w okolicach Bobrowników. Z informacji polskich służb wynika, że zatrzymani cudzoziemcy przyjechali lub przylecieli na Białoruś z Rosji. Granica polsko-białoruska. Morawiecki o zaporze 30 czerwca przedstawiciele polskiego rządu pojawili się w gminie Kuźnica przed powstającą zaporą. – Za naszą wschodnią granicą toczy się krwawa wojna, najkrwawsza od czasów drugiej wojny światowej i dzisiaj już wyraźnie widzimy, że ta wojna miała swój pierwszy akord. Pierwszym akordem tej wojny był atak Łukaszenki na polską granicę, na granicę z Białorusią – stwierdził szef rządu. – Ten atak polegał na tym, że Łukaszenka i jego mocodawca, czyli Putin postanowili przetestować polską granicę, przetestować wschodnią granicę Unii Europejskiej – dodał Mateusz Morawiecki. „Zapora oddziela nas od ponurej dyktatury Łukaszenki” Głos w trakcie konferencji zabrał także szef MSWiA Mariusz Kamiński. – Cieszę, się, że możemy pokazać bardzo realne efekty naszych działań. Zapora na granicy polsko-białoruskiej oddziela nas od ponurej dyktatury Łukaszenki. Państwo białoruskie ponosi współodpowiedzialność za agresję Rosji na Ukrainę. Z terytorium tego państwa wojska rosyjskie ruszały na Kijów – podkreślał. – Oprócz zapory inżynieryjnej już teraz powstaje zapora elektroniczna: czujniki ruchu, kamery dzienne i termowizyjne. Wzdłuż całej granicy powstały drogi, by błyskawicznie mogła interweniować – zaznaczył minister. Wiceminister Maciej Wąsik zapewnił, że „do połowy września będziemy mieli także zaporę elektroniczną”. – Słupy są przygotowane na montaż kamer termowizyjnych, będą też czujniki ruchu, różnego typu elektronika, która będzie wspierała – wyjaśnił. Czytaj też:„Strach przed głodną zimą pcha Polaków na zakupy do Białorusi”. Absurdalny materiał w białoruskiej telewizji

Łatwy quiz z II wojny światowej W naszym quizie z historii Polski pytamy o kilka najważniejszych wydarzeń i dat dotyczących II wojny światowej w kontekście dziejów Polski. Czy wiesz, kto odkrył kamizelkę kuloodporną albo walkie-talkie? Rozwiąż nasz quiz i sprawdź, czy znasz najsłynniejszych polskich wynalazców! • • • • • • • • • • 1 / 10 Ojciec polskiego przemysłu naftowego i wynalazca lampy naftowej to: Źródło: Wikimedia Commons Ignacy Domeyko Ignacy Łukasiewicz Ignacy Rzewuski 2 / 10 Józef Kosacki, porucznik Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej stworzył jako pierwszy: Źródło: Wikimedia Commons Ręczny wykrywacz min Nowy rodzaj karabinu Specjalną maskę przeciwgazową 3 / 10 Jeden z polskich pianistów był także uzdolnionym wynalazcą. Wynalazł wycieraczki samochodowe. Był to: Stanisław Moniuszko Ignacy Jan Paderewski Józef Hofmann 4 / 10 Jeden z największych polskich wynalazców, nazywany czasem "ojcem elektroniki", stworzył metodę otrzymywania monokryształów krzemu. Jest to: Źródło: Wikimedia Commons Jan Czechoń Jan Czechowicz Jan Czochralski 5 / 10 Po II wojnie pracował dla amerykańskiego koncernu telekomunikacyjnego Motorola. Co stworzył Henryk Magnuski? Walkman Walkie-talkie Telefon komórkowy 6 / 10 Pionier polskiej oraz światowej kinematografii, skonstruował aeroskop – pierwszą ręczną, automatyczną kamerę filmową ze stabilizacją obrazu. Był to: Kazimierz Prószyński Kazimierz Prudnik Kazimierz Petlicki 7 / 10 "Leonarda da Vinci z Galicji", autor ponad 50 wynalazków i kilkuset opatentowanych pomysłów technicznych z dziedziny fotografii barwnej, tkactwa i telewizji. Jest to: Źródło: Wikimedia Commons Jan Szczypkowski Jan Szczygieł Jan Szczepanik 8 / 10 Stanisław Ulam współpracował przy amerykańskim projekcie "Manhattan". Jest współtwórcą: Źródło: Wikimedia Commons Pocisków zapalających Bomby termojądrowej Broni kasetowej 9 / 10 Który polski prezydent był naukowcem i wynalazcą, który opracował sposób zabezpieczania sieci przewodów elektrycznych przed niszczącym działaniem wyładowań elektrycznych? Źródło: Wikimedia Commons Stanisław Wojciechowski Ignacy Mościcki Gabriel Narutowicz 10 / 10 Był głównym projektantem samochodu pancernego nadzorował prace nad budową czołgu 7TP, stworzył peryskop odwracalny. Był to: Rudolf Gundlach Rafał Głowacki Roman Gabrielski Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Quiz Łatwy quiz z historii Polski. W rocznicę rozpoczęcia II wojny światowej w naszym quizie pytamy o kilka najważniejszych wydarzeń i dat dotyczących historii Polski w czasie II wojny
Zbiórka na Bayraktara TB2 zakończyła się sukcesem. Zakładane 22 mln 500 tys. zł udało się zebrać na tydzień przed jej zamknięciem Firma Baykar poinformowała, że przekaże Ukraińcom swojego drona bezpłatnie Pieniądze zebrane w zbiórce Sierakowskiego zostaną przekazane na cele charytatywne, z myślą o wsparciu Ukraińców Przekazanie Bayraktara jest dobrą wiadomością dla Ukraińców. Dron potwierdził swoje możliwości bojowe w walce z Rosjanami i stał się jednym z symboli wojny w Ukrainie Więcej takich tematów znajdziesz na stronie głównej Bayraktar zostanie przekazany Ukrainie za darmo Zbiórka na Bayraktara wystartowała pod koniec czerwca 2022 r. Jej celem było uzyskanie kwoty 22 mln 500 tys. zł, które miałyby zostać przekazane na zakup drona. Zakładane fundusze udało się zebrać tydzień przed datą zakończenia zbiórki. W chwili publikacji tego materiału na liczniku jest już ponad 24 mln 360 tys. zł. Teraz wiemy, że firma Baykar przekaże Ukrainie drona, nie pobierając jednak za niego żadnych środków z zebranej puli. Swoją decyzję producent Bayraktarów wytłumaczył w liście przesłanym do Sławomira Sierakowskiego, organizatora zbiórki. Więcej o tym przeczytacie w serwisie Onet. Tym samym Zebrane pieniądze będą przeznaczone na cele wyznaczone przez ukraińskie organizacje charytatywne. Ich rozdysponowaniem zajmą się wspólnie strona turecka i ukraińska. W liście Rady Dyrektorów do Sierakowskiego czytamy: Warto wspomnieć, że nadwyżka ponad zakładane 22 mln 500 tys. zł zostanie przekazana zgodnie z pierwotnymi planami na fundusz ukraińskich sił zbrojnych prowadzony przez Narodowy Bank Ukrainy. Bayraktar sprawdził się podczas wojny w Ukrainie Sam Bayraktar TB2 to jeden z symboli wojny w Ukrainie. Sprzęt stał się popularny dzięki materiałom wideo, przedstawiającym udane ataki wykonane za jego pomocą na rosyjskie cele. Rosjanie mieli przez długi czas spore trudności w zwalczaniu tych dronów i choć udało im się zestrzelić ich pewną liczbę, to nadal sprzęt sprawdza się świetnie. Foto: East News Bayraktar TB2 Bayraktar TB2 jest bezzałogowym dronem o rozpiętości skrzydeł 12 m i długości 6,5 m, którego zasięg wynosi do 300 km. Jednostka może przebywać w powietrzu nawet przez 27 godz. i poruszać się z prędkością przelotową 130 km/h i maksymalną do 220 km/h. Na jej pokładzie w podstawowej wersji znaleźć można szybujące pociski MAM-L, które są w stanie uderzyć w cel znajdujący się do 8 km od drona. Jest też opcja zastosowania pocisków MAM-C, przygotowanych z myślą o rażeniu celów pancernych. Foto: Yulii Zozulia / East News Bayraktar TB2 Przeczytaj także: Polska kupiła tureckie drony Bayraktar TB2. Co potrafią te jednostki? Od chwili rozpoczęcia działań wojennych w Ukrainie, wojsko naszego wschodniego sąsiada często udostępnia materiały wideo z udanych akcji z wykorzystaniem tureckiego drona. Maszyny służyły do niszczenia rosyjskich instalacji czy rosyjskich kolumn pojazdów. Na początku rosyjskiej agresji Ukraina miała co najmniej 20 Bayraktarów, a kolejne były sukcesywnie dostarczane przez firmę Baykar Makina w kolejnych miesiącach. Wśród nich była też maszyna, którą zakupiono podczas podobnej do polskiej zbiórki organizowanej przez mieszkańców Litwy. Warto też dodać, że Bayraktary TB2 trafią do Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej. Zamówienie na pierwsze 24 maszyny zostało złożone jeszcze w maju 2021 r. i jak pokazuje przykład wojny w Ukrainie, był to bardzo dobry ruch. Finalnie polskie wojsko powinno otrzymać co najmniej 96 tych bezzałogowych maszyn.
Przyczynę oporu władz Polski przed przyjmowaniem dużej liczby uchodźców Gross dostrzega w "postawach z czasów II wojny światowej i tuż po wojnie". "Polacy, słusznie dumni ze swojego
Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego został powołany na początku grudnia 2021 r. zarządzeniem prezesa Rady Ministrów. Jego zadaniem jest przede wszystkim - jak czytamy w statucie - "inicjowanie oraz prowadzenie badań naukowych zmierzających do kompleksowego ustalenia i opisania skutków II wojny światowej dla Rzeczypospolitej Polskiej, a także dla Europy Środkowo-Wschodniej". Stanowisko dyrektora Instytutu sprawuje obecnie historyk dr hab. Bogdan Musiał. Statut przewiduje również utworzenie Rady Instytutu, organu opiniodawczego i doradczego, do którego zadań należy inicjowanie projektów badawczych, edukacyjnych, popularyzatorskich i wydawniczych, a także opiniowanie przedsięwzięć edukacyjno-popularyzatorskich, propozycji wydawniczych czy wniosków ws. współpracy z innymi podmiotami. "Rada Instytutu się ukonstytuowała, zostałem jednogłośnie, jako kandydat wskazany przez marszałka Sejmu, wybrany przewodniczącym tej rady. To daje nam możliwość rozpoczęcia formalnej działalności Instytutu" - powiedział w środę w rozmowie z Polską Agencją Prasową Mularczyk. Jak poinformował, w skład Rady weszli eksperci - profesorowie odpowiedzialni za powstawanie raportu ws. strat wojennych w Polsce, a także reprezentanci wskazani przez prezydenta RP, marszałka Sejmu, Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. "Na dzień dzisiejszy rada jest stosunkowo niewielka, liczy bowiem 13 osób" - dodał. Czym będzie zajmować się Instytut? Mularczyk podkreślił, że podstawowym zadaniem Instytutu będzie praca badawcza nad II wojną światową i jej skutkami, działalność wydawnicza i dokumentacyjna, a także współpraca zagraniczna, działania popularyzatorskie oraz edukacyjne. Przyznał, że powoływanie tego typu instytucji z przyczyn organizacyjnych i administracyjno-technicznych trwa przynajmniej pół roku, ale można się spodziewać, że Instytut w najbliższym czasie rozpocznie działalność. "Takiej instytucji badawczej nie było dotychczas w współczesnej Polsce, a jest niezwykle potrzebna, bo jak widzimy problematyka skutków i konsekwencji II wojny światowej oraz strat wojennych była po prostu przez lata zaniedbana, co jest wielką historyczną niesprawiedliwością, bo przynosi do dziś negatywne konsekwencje - poprzez fakt zapóźnień w wielu obszarach życia gospodarczego i społecznego, a także poprzez utratę wielu milionów obywateli, w tym warstw przywódczych i inteligencji" - mówił poseł. Polityk poinformował również, że Instytut Spraw Wojennych będzie kontynuatorem prac nad raportem o polskich stratach wojennych, który przygotowany jest przez kierowany przez Mularczyka Zespół Parlamentarny ds. Reparacji. "Tak, by Instytut był podmiotem, który opublikuje ten raport, ale jednocześnie dalej będzie prowadził badania szczegółowe - ponieważ raport zawiera, choćby ze względu na objętość, najbardziej ogólne i podstawowe informacje dotyczące strat wojennych i ich wycenę" - tłumaczył w rozmowie z Polską Agencją Prasową. Polityk podkreślił, że opisane straty "były bardzo znaczne, a jednocześnie zadawane nie tylko przez Niemcy, ale i przez Rosję". Jak wskazał, badania nad stratami podczas II wojny światowej muszą także opisywać i uwzględnić straty ludzkie wynikłe z okupacji sowieckiej, czy działalności ukraińskich nacjonalistów na Wołyniu. "Oczywiście odpowiedzialność za wywołanie wojny de iure i de facto spada na Niemców i to Niemcy są podmiotem odpowiedzialnym za całość strat na obszarze którym zarządzali. Także raport zawiera opis nie tylko strat zadanych faktycznie przez Niemców, ale także straty, które wynikały z działań wojennych na ziemiach polskich" - zaznaczył Mularczyk. Koniec prac nad raportem - co dalej? Mularczyk zapytany, jak widziałby dalsze kroki strony polskiej po zakończeniu prac nad raportem ocenił, że jego zdaniem "najistotniejsze byłoby uzyskanie konsensusu politycznego w Polsce i przyjęcie odpowiedniej formuły zgody politycznej - na przykład poprzez uchwałę Sejmu - i zobligowanie rządu do działań dyplomatycznych, prawnych i politycznych w tej sprawie, podobnie jak to miało miejsce na przykład w Grecji", podkreślił jednak, że decyzje polityczne w tym zakresie będą należały do premiera Mateusza Morawieckiego i prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. Polityk dodał, że została podjęta decyzja, by raport poszerzyć o dokumentację zdjęciową oraz indeks miejscowości w których dochodziło do zbrodni wojennych. "To duże, kompleksowe opracowania, które starają się objąć pięć lat wojny i okupacji oraz dokonać przeliczeń wszystkich strat, dlatego to praca, która po prostu wymaga znacznego zaangażowania i czasu. Należy podkreślić, że od zakończenia wojny do tak naprawdę dnia dzisiejszego - mimo podjęcia kilku prób przez różne rządy, za czasów komunistycznych i później - nie udało się tych prac doprowadzić nigdy do końca. My naprawdę jesteśmy już na samym finiszu i ten raport już niedługo będzie do dyspozycji władz naszego państwa, obywateli i opinii światowej" - oświadczył, szacując, że prace mogą potrwać jeszcze kilka miesięcy. Raport o stratach wojennych został zaprezentowany premierowi pod koniec grudnia 2021 r. Jak informował wtedy Mularczyk, spotkał się on z pozytywnym odbiorem. W środę podczas konferencji w Boronowie na Śląsku premier pytany o tę kwestię poinformował, że trzytomowy raport jest obecnie tłumaczony na kilka języków obcych. Źródło: PAP Polacy podczas II wojny światowej. Kampania 1939 roku to pierwszy punkt zwrotny II wojny światowej. Postawa Polski sprawiła, że nazistowskie Niemcy straciły szansę na zwycięstwo w konflikcie planowanym jako seria błyskawicznych podbojów. Rzeczpospolita, odmawiając zawarcia z III Rzeszą sojuszu przeciwko Związkowi Sowieckiemu i nie
Od Czcibora do Stanisława Sosabowskiego. Czy wiesz kto dowodził podczas największych i najbardziej znanych bitew z udziałem polskiego oręża? W polskiej historii nie brakuje wybitnych dowódców, których po prostu trzeba znać. Niektórzy z nich, w swoich czasach, byli słynni w całej Europie. Niektórym, jak Janowi Karolowi Chodkiewiczowi, po zwycięskich bitwach gratulacje składali sam papież oraz cesarz. Sprawdź, co wiesz o najsłynniejszych polskich wodzach. W jakich bitwach brali udział, jakimi jednostakmi dowodzili? QUIZ: Polscy dowódcy, wielkie bitwy. Dopasuj ich do siebie! QUIZ:Najwięksi polscy dowódcy, najważniejsze bitwy. Dopasujesz ich do siebie? Więcej: Bitwa pod Cedynią rozegrana została 24 czerwca 972 roku. Naprzeciwko siebie stanęły wojska władcy Polan Mieszka I i siły margrabiego Marchii Łużyckiej Hodona. Bitwa pod Cedynią to jedna z pierwszych bitew, jakie musiał stoczyć władca rodzącego się właśnie państwa polskiego. Dokładna lokalizacja bitwy pod Cedynią nie jest znana. Kronikarz Thietmar podaje, iż starcie miało miejsce niedaleko miejscowości Cidini. Różni badacze lokalizowali „Cidini” w innych miejscach, lecz na ogół zgadzają się oni, że bitwa z Hodonem rozegrana została pod miejscowością Cedynia (woj. zachodniopomorskie). Czytaj też:Bitwa pod Cedynią. Jak Mieszko i Czcibor pogromili Niemców Stanisław Sosabowski to wręcz legendarny dowódca polskich spadochroniarzy i jeden z najsłynniejszych polskich generałów walczących w czasie II wojny światowej. Jak znalazł się pod Arnhem, dlaczego Montgomery zrzucił na niego winę i jakie były jego powojenne losy? Czytaj też:QUIZ: Operacja "Market Garden". Sprawdź, czy nie ma przed tobą tajemnic! Więcej QUIZÓW: Czytaj też:QUIZ: Słynne pomniki i monumenty. Rozpoznasz wszystkie?Czytaj też:QUIZ: Państwa upadłe, nieuznawane, nieistniejące. Co o nich wiesz? Źródło: Historia DoRzeczy
Zresztą warto dopowiedzieć, że to właśnie po zbrodniach dokonanych przez lekarzy niemieckich podczas II wojny światowej, Światowa Organizacja Lekarzy podczas swojego zjazdu w Genewie w 1948 roku opracowała nowożytną wersję przysięgi – deklarację genewską, modyfikowaną jeszcze w kolejnych latach.
Od wojny obronnej w 1939 roku do zdobycia Berlina w roku 1945. Od Westerplatte, przez norweski Narvik, brytyjskie niebo, afrykański Tobruk, włoskie Monte Cassino, radzieckie Lenino aż do Normandii. Polscy żołnierze byli podczas sześciu lat wojny praktycznie na każdym froncie Europy. Jak dobrze znasz ich drogę i ich losy? Zapraszamy Was do quizu "oczami żołnierza". A 17 września na Onecie quiz "II wojna światowa oczami cywila". Foto: CAF / PAP Żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich na pozycjach. Narwik, 1940 r. Jak dobrze pamiętamy, nazistowskie Niemcy napadły na Polskę 1 września 1939 roku. Nie była to oczywiście napaść nagła, widmo wojny wisiało nad krajem od miesięcy, choć spora część społeczeństwa do końca w wojnę nie wierzyła. 24 sierpnia ogłoszono tajną mobilizację "kartkową", czyli imienne karty wysyłane do konkretnych rezerwistów. Tuż przed atakiem ogłoszono mobilizację powszechną. Polska liczyła wówczas ok. 35 milionów obywateli. Ilu żołnierzy powołano w 1939 roku pod broń? niecały milion Następne pytanie Pod bronią znalazło się ok. 900 tysięcy żołnierzy. Armia III Rzeszy była proporcjonalnie większa - przy 70 milionach obywateli Hitler zmobilizował 1,8 miliona żołnierzy. 17 września na Polskę napadły jeszcze wojska sowieckie, z 1,5 miliona wojskowych Polska armia była nie tylko dwukrotnie słabsza liczebnie, ale przede wszystkim zupełnie inaczej uzbrojona. Błyskawicznie militaryzujące się od 1933 roku Niemcy postawiły na lotnictwo i zmotoryzowane wojska pancerne, dające dużą siłę ognia i możliwość szybkiego przemieszczania się. Polacy rozpoczęli program unowocześniania armii dopiero w 1936 roku, więc zabrakło czasu i pieniędzy żeby dokonać znaczącego postępu. Wysiłek państwa był jednak ogromny, gdyż przeznaczaliśmy na cele wojskowe: około 10 procent budżetu państwa nieco ponad 20 procent budżetu znacznie ponad 30 procent budżetu znacznie ponad 30 procent budżetu Następne pytanie Pod koniec lat 30. wydatki związane z wojskiem pochłaniały blisko 40 procent budżetu państwa Westerplatte, Bzura, Mława, Mokra to miejsca ważnych bitew kampanii wrześniowej. Gdzie rozegrała się ostatnia potyczka tej odsłony wojny? pod Kockiem Następne pytanie Ostatnia bitwa kampanii wrześniowej stoczona przez regularne wojska to bitwa pod Kockiem niedaleko Lublina. Trwała od 2 do 6 października. Hel skapitulował 2 października, heroiczna obrona Wizny miała miejsce w dniach 7-10 września Spośród prawie miliona polskich żołnierzy podczas kampanii wrześniowej zginęło ok. 70 tysięcy, co daje 2 tysiące osób każdego dnia walk. Ponad 400 tysięcy trafiło do niemieckiej niewoli, a ponad 200 tysięcy do niewoli sowieckiej. Blisko 90 tysięcy zostało internowanych po ucieczce, głównie do Rumunii i na Węgry. Co oznacza, że w Polsce zostało około 100 tysięcy żołnierzy, którzy mogli przejść do konspiracji. Jak nazywała się pierwsza, założona jeszcze podczas trwania wrześniowych walk organizacja konspiracyjna, poprzedniczka Armii Krajowej? Polska Organizacja Wojskowa Służba Zwycięstwu Polski Następne pytanie Nazywała się Służba Zwycięstwu Polski. Powołano ją 27 września 1939 roku a jej dowódcą został generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz Kampania wrześniowa trwała tylko 36 dni, ale zaważyła na losie blisko miliona żołnierzy biorących w niej udział. Życiorysy tych, którym udało się przetrwać zostały zdeterminowane przez to, gdzie znaleźli się po walkach. Jeśli trafili do internowania, mieli szansę uciec na Zachód i dalej walczyć. Jeśli udało im się zostać w Polsce, mogli tworzyć konspiracyjną Armię Krajową. Jeśli trafili do niewoli niemieckiej i nie zostali w niej bestialsko zamordowani, mogli przeżyć resztę wojny w obozie. Jeśli natomiast trafili do niewoli sowieckiej, mogli dostać się do armii generała Andersa i walczyć o Europę Zachodnią, do armii generała Berlinga i wejść do Polski z Armią Czerwoną lub zostać zamordowanymi strzałem w tył głowy w Katyniu. Kiedy fakt zamordowania przez Sowietów dwudziestu tysięcy polskich oficerów wyszedł na jaw? wiosną 1943 roku Następne pytanie Zbrodnia katyńska wyszła na jaw jeszcze w czasie wojny, wiosną 1943 roku. Kto został po kampanii wrześniowej premierem polskiego rządu na uchodźstwie i jednocześnie Naczelnym Wodzem? generał Władysław Sikorski generał Kazimierz Sosnkowski generał Władysław Sikorski Następne pytanie Był to generał Władysław Sikorski, który ostatnią dekadę spędził bez konkretnej funkcji, jako oficer skonfliktowany z Piłsudskim i jego obozem. Jednym z najbardziej znanych epizodów wojny z udziałem Polaków jest bitwa o Anglię. Wzięło w niej udział 145 polskich pilotów, z czego 42 otrzymało tytuł "Asa myśliwskiego", do którego trzeba było mieć co najmniej pięć zestrzeleń samolotów wroga. Jednak spośród tych 42 pilotów jeden był służącym w polskim lotnictwie cudzoziemcem. Był to: Litwin Tomasz Żvirgżdauskas Czech Jozef Frantisek Następne pytanie Frantisek zestrzelił 17 samolotów wroga co na liście Bajana, czyli najbardziej znanym wykazie zasług polskich lotników podczas II wojny światowej, daje mu trzecie miejsce. Przed nim są tylko Stanisław Skalski i Witold Urbanowicz. Urbanowicz i Skalski dożyli późnej starości, Frantisek zginął wracając z patrolu lotniczego w październiku 1940 roku Wczesną wiosną 1940 roku, czyli jeszcze przed inwazją Hitlera na Francję, toczyły się walki o kluczowy norweski port Narvik. Wzięła w nich udział polska formacja utworzona właśnie we Francji spośród przedwojennych emigrantów zarobkowych a także weteranów wojny domowej w Hiszpanii. Jak nazywał się ten oddział? Brygada Strzelców Karpackich Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich Następne pytanie Licząca prawie 5 tysięcy żołnierzy formacja brała potem udział w walkach z Niemcami w Bretanii, a następnie została rozproszona i rozwiązana 22 czerwca 1941 roku Niemcy zaatakowali ZSRR. To otworzyło drogę do porozumienia rządu polskiego ze Stalinem, znanego jako układ Sikorski-Majski. Na jego mocy z łagrów zwolniono dziesiątki tysięcy polskich jeńców, z których sformowano polskie siły zbrojne w ZSRR, zwane potocznie armią Andersa. Jak, w uproszczeniu, wyglądały losy tej armii? wzięła udział w bitwie pod Stalingradem, gdzie poniosła ogromne straty i następnie została rozwiązana weszła do Polski razem z Armią Czerwoną w 1944 roku przeszła niesamowity szlak bojowy z ZSRR przez Iran, Irak i Palestynę aż do Włoch, biorąc udział w zdobyciu Monte Cassino przeszła niesamowity szlak bojowy z ZSRR przez Iran, Irak i Palestynę aż do Włoch, biorąc udział w zdobyciu Monte Cassino Następne pytanie Armia Andersa została ewakuowana z ZSRR w 1942 roku do Iranu. Liczyła wówczas ponad 70 tysięcy żołnierzy i ponad 30 tysięcy cywilów. Działania wojenne zakończyła we Włoszech Do armii Andersa dołączyła działająca w północnej Afryce najpierw pod dowództwem francuskim, a następnie brytyjskim polska Brygada Strzelców Karpackich. Walkami w jakim mieście północnej Afryki zasłynął ten oddział? w Tobruku Następne pytanie Brygada brała udział w obronie oblężonego przez Niemców i Włochów Tobruku Do którego włoskiego miasta polskie oddziały weszły jako pierwsze, owacyjnie witane przez mieszkańców, na kilka godzin przed wejściem alianckich wojsk amerykańskich i brytyjskich? do Bolonii Następne pytanie Oblężenie Bolonii trwało w dniach 9-21 kwietnia 1945 roku. Polscy żołnierze z 9. Batalionu Strzelców Karpackich weszli do zdobytego miasta jako pierwsi. Batalion otrzymał potem nazwę "boloński", a wielu dowódców otrzymało honorowe obywatelstwo miasta Którzy generałowie byli dowódcami Armii Krajowej? Stanisław Maczek, Leopold Okulicki i Tadeusz Komorowski Stefan Rowecki, Tadeusz Komorowski i Leopold Okulicki Stefan Rowecki, Władysław Anders i Leopold Okulicki Stefan Rowecki, Tadeusz Komorowski i Leopold Okulicki Następne pytanie Stefan "Grot" Rowecki został aresztowany przez Niemców w 1943 roku i zamordowany rok później, po wybuchu powstania warszawskiego, na osobisty rozkaz Heinricha Himmlera. Tadeusz "Bór" Komorowski po powstaniu warszawskim trafił do niemieckiej niewoli, po wyzwoleniu osiadł w Wielkiej Brytanii, gdzie zmarł w 1966 roku. Leopold "Niedźwiadek" Okulicki został po wojnie skazany w ZSRR w tzw. procesie szesnastu. Aż do 1956 roku jego losy pozostawały nieznane, ostatecznie okazało się, że zmarł w 1946 roku, prawdopodobnie zamęczony w więzieniu na Łubiance Nie sposób dziś podać precyzyjnie, ilu żołnierzy liczyła Armia Krajowa. Liczba ta zresztą zmieniała się w czasie. Szacuje się, że największą zdolność bojową uzyskała latem 1944 roku i ocenia się ją na ponad 200 tysięcy żołnierzy. Tę ogromną grupę należało jakoś zaopatrzyć w broń. Część uzbrojenia była zdobywana w akcjach bojowych przeciwko Niemcom, część produkowano w tajnych zakładach, a część pochodziła ze zrzutów alianckich. Jaki odsetek żołnierzy można uznać za uzbrojony? ok. 12 procent Następne pytanie Profesor Andrzej Leon Sowa w wydanej w 2016 roku książce "Kto wydał wyrok na miasto" szacuje, że w 1944 roku jedynie 12,5 żołnierzy było uzbrojonych. Podaje także miażdżące dane dotyczące zrzutów amunicji - Polacy mieli w latach 1941-44 uzyskać tą drogą 443 tony materiałów, podczas gdy Francuzi ponad 10 000 ton Armia Krajowa prowadziła działania sabotażowe i dywersyjne, odbijała więźniów, likwidowała szpiegów i konfidentów. Ale jedną z jej bardziej znanych akcji była.. kradzież pieniędzy z bankowego konwoju, dokonana 1943 roku w Warszawie. Po tej akcji Niemcy nie przeprowadzili żadnych działań odwetowych. Dlaczego? wkrótce wybuchło powstanie w getcie warszawskim i zajęli się walką nie byli zgodni co do sposobu dokonania odwetu myśleli, że to bandycki, rabunkowy napad, a nie działanie polskiego podziemia myśleli, że to bandycki, rabunkowy napad, a nie działanie polskiego podziemia Następne pytanie W napadzie oprócz Niemców zginęli także polscy pracownicy banku, więc naziści uznali, że był to zwykły rabunek Wiosną 1943 roku w warszawskim getcie wybuchło powstanie. Przytłaczająco nierówna walka trwała niecały miesiąc, po jej zakończeniu getto całkowicie zniszczono, a pozostałych przy życiu mieszkańców zamordowano na miejscu bądź wywieziono do obozów śmierci. Dokładnie w tym samym czasie alianci zorganizowali konferencję poświęconą temu, w jaki sposób pomóc Żydom w Europie. Gdzie odbyła się ta konferencja? na Bermudach Następne pytanie Konferencję zorganizowali Amerykanie i Brytyjczycy na Bermudach. Nie dopuszczono do niej przedstawicieli żydowskich. W proteście przeciwko temu z udziału zrezygnował ówczesny senator Harry Truman, który dwa lata później został prezydentem USA. Na konferencji nie podjęto żadnych wiążących ustaleń, co już wówczas spotkało się z miażdżącą krytyką prasy po obu stronach oceanu Niemieckim komendantem, który dowodził podczas powstania w getcie był Jurgen Stroop. W 1949 roku komunistyczne władze umieściły go w celi razem z polskim żołnierzem podziemia Kazimierzem Moczarskim. Owocem tego niezwykłego spotkania jest książka: Zdążyć przed Panem Bogiem Rozmowy z katem Następne pytanie Kazimierz Moczarski siedział w celi ze Stroopem niecałe dziewięć miesięcy. Esesman opowiedział mu całą historię swojego życia, którą Moczarski zapamiętał i spisał siedem lat później, po wyjściu z więzienia w 1956 roku. Następnie w miarę możliwości weryfikował opowieść zbrodniarza i w latach 1972-74 opublikował ją w odcinkach na łamach miesięcznika "Odra" W Komendzie Głównej nie było zgody co do tego, kiedy i w jaki sposób rozpocząć walkę z Niemcami. Do zagorzałych zwolenników powstania należeli generałowie Leopold Okulicki i Tadeusz Pełczyński, a przeciwników pułkownicy Janusz Bokszczanin i Kazimierz Iranek-Osmecki. Decyzję podjął Tadeusz "Bór" Komorowski 31 lipca wieczorem. Który z generałów mówił natomiast po powstaniu, że Komorowski powinien za tę decyzję odpowiedzieć przed sądem? Władysław Anders Następne pytanie Była to opinia generała Władysława Andersa Nie sposób wymienić wszystkich tragicznych historii z powstania warszawskiego. Ale jedną z najbardziej dramatycznych była ewakuacja kanałami z otoczonego przez Niemców Starego Miasta do Śródmieścia, przeprowadzona w nocy z 1 na 2 września. W oblężeniu znalazło się wówczas ok. 7 tysięcy żołnierzy i 35 tysięcy cywilów. Nie było możliwości, żeby wszyscy zmieścili się w kanałach w ciągu jednej nocy. Komu dowództwo pozwoliło skorzystać z tej formy ucieczki i przebić się kanałami do Śródmieścia? uzbrojonym żołnierzom Następne pytanie Generał Antoni Chruściel zezwolił na ewakuację tylko zdrowym, uzbrojonym żołnierzom. Dowodzący akcją pułkownik Karol Ziemski zignorował ten rozkaz i pozwolił uciec także nieuzbrojonym i lekko rannym. Uratował tym samym życie wielu żołnierzom, ale nie zmieniło to faktu, że na Starym Mieście zostało 2,5 tysiąca ciężko rannych wojskowych i 35 tysięcy cywilów. Rannych wymordowali Niemcy, cywilów wypędzili w koszmarnych okolicznościach ze stolicy W tych samych dniach, w których warszawiacy rozpoczynali powstanie, w Normandii działania wojenne zaczęła 1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka. Zakończyła swój szlak bojowy po jedenastu miesiącach zajmując bez szturmu po wiadomości o kapitulacji Berlina port Wilhelmshaven. Częścią armii którego sojusznika była ta dywizja? Kanady Następne pytanie Była częścią II Korpusu Kanadyjskiego W kwietniu 1945 roku żołnierze 1. DP wyzwolili jeńców z obozu Oberlagen. Czym charakteryzował się ten obóz? byli w nim najwyżsi rangą oficerowie z kampanii wrześniowej byli w nim oficerowie Armii Czerwonej były w nim same kobiety Następne pytanie W obozie Oberlagen było 1728 kobiet, uczestniczek powstania warszawskiego. Było to pierwsze tego typu spotkanie żołnierzy polskich sił zbrojnych na Zachodzie z żołnierzami Armii Krajowej. Na wieść o wyzwoleniu ze wszystkich oddziałów zaczęły spływać darowane racje żywnościowe - na tyle dużo, że generał Maczek musiał zastopować akcję ze względu na przepełnienie magazynów. Jeden z żołnierzy znalazł w obozie swoją córkę. Po wyjściu armii Andersa z ZSRR i zerwaniu przez Stalina stosunków dyplomatycznych z rządem RP na uchodźstwie, na terenie republik radzieckich wciąż pozostawały tysiące polskich żołnierzy. Stalin nakazał sformowanie z nich polskich oddziałów operujących pod kuratelą Armii Czerwonej. Dowództwo nad powołaną wówczas dywizją piechoty im. Tadeusza Kościuszki objął generał Zygmunt Berling. Skąd Berling wziął się u boku Józefa Stalina? był starym komunistą, od lat 20. mieszkającym w ZSRR nie zdążył wyjechać z armią Andersa a bardzo chciał walczyć z III Rzeszą aresztowany przez NKWD w 1939 roku jako oficer Wojska Polskiego poszedł na współpracę z Rosjanami, dzięki czemu uniknął egzekucji w Katyniu aresztowany przez NKWD w 1939 roku jako oficer Wojska Polskiego poszedł na współpracę z Rosjanami, dzięki czemu uniknął egzekucji w Katyniu Następne pytanie Berling trafił najpierw do armii Andersa jako szpieg NKWD, nie wyszedł z nią jednak do Iranu, co zostało uznane za dezercję. Następnie Stalin mianował go dowódcą dywizji im. Kościuszki Chrztem bojowym armii Berlinga była bitwa pod Lenino, stoczona w październiku 1943 roku. Jej rocznica była w komunistycznej Polsce obchodzona jako Dzień Wojska Polskiego. Na terenie którego kraju znajduje się dziś miejscowość Lenino? na terenie Polski, ale w 1990 roku zmieniła nazwę na Romanowo na terenie Białorusi Następne pytanie Nazwę Romanowo nosiła przed I wojną światową Po alianckiej konferencji w Jałcie i przebiegu działań wojennych w latach 1944-45 stało się jasne, że Polska znajdzie się po wojnie w strefie wpływów ZSRR. Żołnierze podziemia znaleźli się w sytuacji bez dobrego wyjścia. Dalsza walka była pozbawiona większego sensu, a ujawnienie się i próba powrotu do normalnego życia groziły śmiercią. W Polsce zapanowało kilka lat wypełnionego strachem chaosu. Różne grupy żołnierzy z rozwiązanej oraz innych organizacji prowadziły akcje przeciwko instalującej się w Polsce komunistycznej władzy, ale też niektóre dokonywały bezpodstawnych mordów. Natomiast pozytywnym symbolem niezbrojnego oporu przeciwko komunistom stał się stracony przez nich w 1948 roku rotmistrz Witold Pilecki. Czym wsławił się Pilecki wcześniej, w czasie wojny? dowodził słynną "Akcją pod Arsenałem" dał się złapać Niemcom, żeby trafić do obozu Auschwitz i rozpocząć tam działalność konspiracyjną był najczęściej podróżującym między Polską a Londynem kurierem dał się złapać Niemcom, żeby trafić do obozu Auschwitz i rozpocząć tam działalność konspiracyjną Następne pytanie Pilecki dał się złapać w łapance na Żoliborzu we wrześniu 1940 roku, następnie trafił do obozu Auschwitz, gdzie przebywał prawie trzy lata i gdzie rzeczywiście założył siatkę konspiracyjną. Uciekł wiosną 1943 roku W ostatnich miesiącach wojny alianci prowadzili wyścig o zdobycie Berlina. Które polskie jednostki brały udział w walkach o stolicę Niemiec w 1945 roku? 1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka 1. Armia Wojska Polskiego gen. Michała Roli-Żymierskiego 1. Armia Wojska Polskiego gen. Michała Roli-Żymierskiego Następne pytanie Berlin zdobyła Armia Czerwona, z udziałem podporządkowanej Rosjanom 1. Armii Wojska Polskiego Formalnie wojna zakończyła się 8 maja 1945 roku. Biorąc pod uwagę to, że w kampanii wrześniowej zaczęło ją ok. 900 tysięcy żołnierzy, a w kolejnych sześciu latach dołączyli przecież kolejni, można oszacować, że było w nią bezpośrednio zaangażowanych ponad milion polskich żołnierzy. Wielu z nich czekał po wojnie smutny los. Na emigracji było im trudno się odnaleźć, ich wojskowe umiejętności były już nieprzydatne, wykonywali często zawody będące poniżej ich kwalifikacji. Tadeusz Komorowski pracował jako tapicer, Stanisław Maczek jako sprzedawca i barman. Powrót do Polski przed 1956 rokiem mógł oznaczać tortury i śmierć. Kiedy komunistyczne władze wypuściły z więzienia ostatniego żołnierza w listopadzie 1967 roku Następne pytanie Wypuszczonym był kapitan Adam Boryczka, aresztowany i skazany na karę śmierci w 1955 roku, zamienioną później na dożywocie. Zmarł w 1988 roku Twój wynik: Mogło być lepiej, ale nie martw się - to nie był łatwy quiz Twój wynik: Świetny wynik! To były bardzo trudne pytania! Twój wynik: Doskonale! Widać, że historia II wojny światowej nie ma przed Tobą tajemnic! Twój wynik: Czy nie jesteś przypadkiem profesorem historii?! Data utworzenia: 8 maja 2020 01:41 To również Cię zainteresuje Masz ciekawy temat? Napisz do nas list! Chcesz, żebyśmy opisali Twoją historię albo zajęli się jakimś problemem? Masz ciekawy temat? Napisz do nas! Listy od czytelników już wielokrotnie nas zainspirowały, a na ich podstawie powstały liczne teksty. Wiele listów publikujemy w całości. Znajdziecie je tutaj.
Kryzys w Rosji, dawał Polakom szansę na uzyskanie autonomii w ramach Imperium Rosyjskiego. W październiku 1915 wszystkie trzy brygady (stan osobowy: I Brygada-ok. 5500, II Brygada – ok. 5000, III Brygada ok. 6000) rzucono na front na Wołyniu. Jesienią 1915 wzięły udział w walkach nad Styrem, gdzie stoczyły bitwę pod Kostiuchnówką.
W bitwie o Narwik w 1940 r. brała udział polska jednostka pod dowództwem generała Zygmunta Szyszko-Bohusza. Był/Była to: Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich 2 Korpus Polski Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” kategoria w projekcie Wikimedia. Kategoria:Polacy zaginieni podczas II wojny światowej kategoria w projekcie Wikimedia / Z Wikipedii, wolnej encyklopedii W czwartek w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński powołał na stanowisko dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku dra hab. Grzegorza Berendta. Grzegorz Berendt jest profesorem Uniwersytetu Gdańskiego, badaczem dziejów Polski XX wieku, w szczególności zagadnień związanych z zagładą Żydów w czasie okupacji niemieckiej, powojennych losów społeczności żydowskiej oraz historii Gdańska, Lęborka, Pucka, Pruszcza Gdańskiego i kaszubskich gmin wiejskich. Berendt w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku przez ponad cztery lata pełnił funkcję zastępcy dyrektora ds. naukowych. Po rezygnacji ze stanowiska dra Karola Nawrockiego w lipcu przejął obowiązki dyrektora tej placówki. Dr Nawrocki zrezygnował ze stanowiska dyrektora M2WŚ po wybraniu go przez Sejm za zgodę Senatu na stanowisko prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Dr hab. Grzegorz Berendt jest autorem ponad 100 publikacji naukowych i ponad 30 popularnonaukowych. W dorobku posiada także cztery samodzielne monografie oraz współautorstwo 7 książek. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2009), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2009), Medalem Pro Memoria oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2016). W 1989 r. związał się z Instytutem Historii Uniwersytetu Gdańskiego. W 2006 r. podjął dodatkowe zatrudnienie w gdańskim oddziale Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. W latach 2007-2008 koordynował kwerendy prowadzone przez kilkadziesiąt osób w ramach projektu naukowego INDEX, poświęconego obywatelom RP represjonowanym przez niemiecko-nazistowskich okupantów za pomoc Żydom. W latach 2008-2013 zajmował stanowisko naczelnika Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN - KŚZpNP w Gdańsku, w tym czasie uruchomił tzw. oddziałową serię wydawniczą. Jest redaktorem naczelnym pisma IPN "Polish Jewish Studies" oraz periodyku Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku "Wojna i Pamięć". Ponadto, dyrektor gdańskiego muzeum jest członkiem Rady Programowej Żydowskiego Instytutu Historycznego im. E. Ringelbluma w Warszawie, Rady Pamięci Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego, a także Rad Muzeów przy Muzeum Stutthof w Sztutowie, Państwowym Muzeum Auschwitz – Birkenau w Oświęcimiu i Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. 1 kwietnia 2022 r. Prezes Rady Ministrów powołał go na Przewodniczącego Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Źródło: pap FsuR9F.
  • 61ln95xfmu.pages.dev/2
  • 61ln95xfmu.pages.dev/26
  • 61ln95xfmu.pages.dev/94
  • 61ln95xfmu.pages.dev/22
  • 61ln95xfmu.pages.dev/69
  • 61ln95xfmu.pages.dev/56
  • 61ln95xfmu.pages.dev/50
  • 61ln95xfmu.pages.dev/44
  • polacy podczas 2 wojny światowej quiz